Sommige opleidingen selecteren hun studenten aan de poort. Die selectie zou gratis moeten zijn, maar af en toe lopen jongeren (of hun ouders) toch tegen kosten aan. Bijvoorbeeld de kosten voor een verplichte medische test of een taaltoets Engels.

Ministers: het mag niet

In 2016 bepaalde toenmalig minister van onderwijs Jet Bussemaker dat leerlingen niets meer voor hun eigen selectie hoeven te betalen. Directe kosten voor audities of toelatingsprocedures komen daarom zelden meer voor. Maar er zijn andere kosten.

Sportmedische keuring

Voor sommige opleidingen moeten leerlingen een sportmedische keuring ondergaan. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de academie voor lichamelijke opvoeding (ALO) maar ook bij theater- en dansopleidingen. De kosten (rond de 150 euro) zijn voor de aankomende student zelf.

Want, zo redeneert de minister, de keuring wordt niet door de opleiding zelf uitgevoerd, maar door een fysiotherapeut of sportarts. Die moet onafhankelijk zijn. Daarom is het beter als niet de opleiding, maar de student betaalt.

Engelse taaltoets

Bij veel Engelstalige opleidingen moeten leerlingen aantonen dat hun Engels op niveau is. Als een leerling een bachelor gaat volgen, is een schooldiploma met een voldoende voor Engels vaak genoeg. Leerlingen die naar een University College willen, moeten meestal een 8 gemiddeld staan voor Engels.

Wie hier niet aan voldoet, moet vaak alsnog een Engelse taaltoets zoals de TOEFL of IELTS maken. Dit geldt bijvoorbeeld voor ‘stapelaars’ die na een hbo-propedeuse verder willen studeren aan de universiteit. De kosten voor een Engelse taaltoets liggen rond de 200 euro.

De huidige minister Ingrid van Engelshoven moest er even over nadenken, maar ze vindt dit niet goed. Vanaf september 2019 mogen die kosten niet meer voor rekening van de student komen. (Terzijde: ze denkt nog na over een uitzondering voor buitenlandse studenten, om ‘toetstoerisme’ te voorkomen. Maar dat heeft voor uw leerlingen geen gevolgen.)

Deficiëntietoetsen

Als de studiekiezer niet het juiste vakkenpakket heeft en dus niet aan de vooropleidingseisen van een bepaalde opleiding voldoet, kan hij/zij soms een extra toelatingstoets maken om toch binnen te komen. Deze toetsen komen voor eigen rekening. Ze zijn een extra service van de opleiding, is de gedachte, dus dan mag het iets kosten.

Verklaring omtrent gedrag

Wie leraar wil worden, moet een verklaring omtrent gedrag hebben. Soms moet je deze al hebben voordat je van start mag, soms hoef je hem pas voor je stageplaats aan te vragen. Hoe dan ook moet de student die zelf betalen en hij kost rond de 40 euro.